Τι λέει η επιστήμη για την ελληνική πτωχευτική περίπτωση…

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου *

Οι παρακάτω αράδες αποτελούν υστερόγραφο στην στρουκτουραλιστική και μετα-στρουκτουραλιστική προσέγγιση της ελληνικής κρίσης, όπως την διαπραγματεύτηκε ο γράφων. Εδώ θα βρείτε το τελικό συμπέρασμα της προσέγγισης μου, όπως το αντιλαμβάνεται η episteme της πολιτικής και όχι η science περί πολιτικής ή οικονομίας.

Η διαφορά είναι τεράστια: με  την episteme η γνώση για το πολιτικό φαινόμενο που αποκαλούμε ελληνική κρίση δομείται ως ενιαίο σώμα μέσω της εξέτασης του χωροχρόνου ανάπτυξης της διαλεκτικής της πολιτικής ισχύος, ενώ με την science μελετάται απλώς η γραμμική ακολουθία παραγωγής γνώσης σε πολιτικό επίπεδο, το οποίο εκλαμβάνεται αποκλειστικά ως χώρος. Στην πρώτη περίπτωση, με απλά λόγια, στοχαζόμαστε πολιτικά, ασκώντας κριτική στα «αυτονόητα», ενώ στη δεύτερη ακολουθούμε μια θετικιστική προσέγγιση που παράγει «αυτονόητα», όπως  για παράδειγμα έπραττε η φυσική μέχρι την ανάπτυξη της Θεωρίας της Σχετικότητας.

Δεν θα σας κουράσω άλλο με τα «θεωρητικά» και θα μπω αμέσως στο ζουμί, παρατηρώντας απλώς εξ’ αρχής ότι οι κρίσεις σαν την ελληνική εάν αντιμετωπισθούν στενά επιστημονικά (με την έννοια science), οδηγούν σε πολιτικές και οικονομικές πρακτικές που κάθε φορά αποτελούν περισσότερο ή λιγότερο αυτοεπιβεβαιούμενες προφητείες. Ο λόγος είναι απλός: δεν συνδέεται η παραγωγή πολιτικής γνώσης με την μορφή των εξουσιαστικών σχέσεων που την γεννά. Άρα, οι λύσεις είναι μηχανιστικές, οικονομιστικές, μονόδρομοι επί μονόδρομων. Είναι σαν ο τυφλός  να προσπαθεί να βρει διέξοδο, ανιχνεύοντας με το ειδικό ραβδί του τον χώρο μπροστά του και κάθε φορά που συναντά εμπόδιο να χαράσσει άλλη κατεύθυνση (να παίρνει άλλον μονόδρομο). Βέβαια εάν αυτός ο τυφλός αντιλαμβανόταν την εξουσία όπως ο κ. Παπανδρέου, με την ανεκδιήγητη κυβερνητική του συντροφιά, κάθε φορά που θα έπεφτε πάνω σε ντουβάρι θα φώναζε: Θρίαμβος, πέτυχα και αυτή τη φορά να πέσω πάνω στο ντουβάρι, άρα καλά πάω! Ντουβάρι-ντουβάρι θα βγω από το αδιέξοδο! Με την έννοια αυτή χαράσσεται ο μονόδρομος του τυφλού.

Έχει κανείς να προσφέρει καμιά άλλη λύση για τον τυφλό, με ρώταγαν τόσο καιρό φίλοι στο Διαδίκτυο -  με τα δικά τους ασφαλώς λόγια. Ναι, απαντούσα. Να πάψει να παίζει τον τυφλό, αντί να προσπαθεί να τυφλώσει με επικοινωνιακό «υπνωτισμό» τον ελληνικό λαό, έλεγα και παρουσίαζα μέθοδο λύσης βασισμένη στην episteme της πολιτικής και όχι στην science ή δήθεν science περί πολιτικής ή/και οικονομίας. Έδειχνα δηλαδή έναν άλλο τρόπο πολιτικής σκέψης, μια διαφορετική προσέγγιση της κρίσης, που ασφαλώς επιστημολογικά στηριζόταν στην science και δεν αποτελούσε φιλοσοφική άσκηση. Στις μέρες μας δεν βλέπω πώς μπορείς να κάνεις episteme, δίχως να έχεις και καλή λειτουργική, μεθοδολογική γνώση της science. Μάλλον δεν γίνεται. Το ζήτημα είναι ότι το καθεστώς, στην απεγνωσμένη προσπάθεια αυτοσυντήρησής του, άπλωσε πανικόβλητο το χέρι του τυφλού πρώτα σε έναν εσμό φορέων του χρηματοπιστωτικού λόμπυ και μετά, με κάτω τα αφτιά, στην «κ. Μέρκελ», για να τους βρει διέξοδο. Σώστε τον τυφλό, εσείς οι ανοιχτομάτηδες, ήταν και είναι σαν να λένε! Και φυσικά η σωτηρία του τυφλού ανάγεται μέσω του καθεστωτικού λόγου σε σωτηρία του έθνους και του λαού!!

Αν όμως είχε κυριαρχήσει η episteme, τότε οι δυστυχισμένοι θεατρίνοι του πολιτικού συστήματος και ο τρισδυστυχισμένος λαός (με την έννοια της κοινής γνώμης εδώ), θα είχαν αντιληφθεί ότι από την αρχή της κρίσης η διεθνής διαλεκτική της εξουσίας συγκροτούσε μια πολύ συγκεκριμένη στρατηγική «πειθαρχίας και τιμωρίας» για την χώρα μας και την ελληνική κοινωνία. Αυτή η στρατηγική κρίθηκε αναγκαία (κατάλληλη) στο πλαίσιο του σύγχρονου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, ώστε η πολιτική να συνεχίσει να κατευθύνεται τυφλά από την νεοφιλελεύθερη προσέγγιση των οικονομικών σχέσεων. Μα, θα μου πεις δεν βλέπεις τις Νεοκεϋνσιανιστικές παρεμβάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου; Τις βλέπω, αλλά αυτές είναι ενταγμένες στη γενικότερη νεοφιλελεύθερη «φιλοσοφία». Είναι διορθωτικές κινήσεις στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο με την περιορισμένη (σε τόπο και χρόνο)  χρήση επιμέρους κεϋνσιανιστικών μεθόδων. 

Αυτή η στρατηγική που ακολουθείται ως προς την Ελλάδα και ο Έλληνας την εκλαμβάνει μάλλον ως υποδούλωση του έθνους, ως νέα κατοχή κλπ., είναι δυστυχώς φίλοι κάτι χειρότερο από όλα τούτα. Πρόκειται στην πραγματικότητα για την πειραματική εφαρμογή μας μεταμοντέρνας αρχιτεκτονικής εξουσίας στη βάση της στρατηγικής «πειθαρχίας και τιμωρίας» την οποία αποκαλώ PANOPTICON.  Το γενικό  μοντέλο είναι παλιό, έρχεται από τον δέκατο ένατο αιώνα και θα το συναντήσετε στις μελέτες του Jeremy Bentham, του Michel Foucault και λίγων άλλων. Πρόκειται για  το μοντέλο που ετοιμάζει να εφαρμόσει η τρόικα στην Ελλάδα και θεσπίζεται στη γενικότητά του μέσω των αποφάσεων της τελευταίας Συνόδου της ΕΕ. Αυτές (τις θολές αποφάσεις) για τις οποίες θριαμβολογούν οι θεότυφλοι κυβερνήτες και κάμποσοι απατεώνες διαπλεκόμενοι μαζί τους. Τα τυφλά «αγανακτισμένα» παιδιά που ζητούν ξένο έλεγχο και «μαστίγωμα», δεν τα αναφέρω διότι δεν είναι της δικής μου «αρμοδιότητας». Δεν γνωρίζω τι θα μπορούσε να προφέρει η ψυχανάλυση ή η γνωστική θεραπεία στην περίπτωσή τους!

Με δύο λόγια το PANOPTICON είναι η τεχνολογία της εξουσίας σχεδιασμένη να επιλύει προβλήματα επιτήρησης. Είναι δηλαδή ένας πειραματικός μηχανισμός για την εύκολη και αποτελεσματική άσκηση της εξουσίας της τρόικας (δηλ. του συγκερασμού συμφερόντων που εκπροσωπούν η Γερμανική Κυβέρνηση και η διοίκηση των ΗΠΑ), έτσι ώστε η λαϊκή κυριαρχία να καταλύεται πρακτικά, αλλά παράλληλα να εμφανίζεται ότι λειτουργεί τυπικά. Σε επίπεδο στενά νομικό κάλλιστα ο μηχανισμός του PANOPTICON μπορεί να εμφανίζεται ως ένα τεχνοκρατικό αρχιτεκτόνημα, υποβοηθητικό της λειτουργίας του κράτους. Στην θεσμική πραγματικότητα όμως αυτό είναι μια πρόστυχη δομή καθημερινής προσαρμογής στην απολύτως αυθαίρετη βούληση ενός εξουσιαστή - που δεν εξέλεξες – μέσω στενής επιτήρησης της διοικητικής δομής.

Δεν πρόκειται για κατάληψη του ελληνικού κράτους από τους δανειστές μας. Φτάνω ώρες-ώρες να εύχομαι να ήταν απλώς αυτό!! Είναι κάτι απείρως χειρότερο. Εισάγεται ένας νέος θεσμός μόνιμης και πλήρους παραμόρφωσης του δημοκρατικού φαινόμενου. Μιλώ για τον απόλυτο εκφυλισμό της πολιτικής διαδικασίας στην πατρίδα μας. Σε τέτοιο βαθμό που σε λίγα χρόνια αυτή δεν θα έχει αστική έννοια. Το κράτος θα μεταμεληθεί σε ψευδοκράτος  και η κοινωνά σε μια άμορφη μάζα δίχως πολιτική και ουσιαστική εθνική συνείδηση. Η τελευταία μάλιστα θα αποκτήσει επικίνδυνα αφηρημένα χαρακτηριστικά σαν και αυτά που ανέπτυξαν έθνη της Ευρασίας υπό την ΕΣΣΔ. Θα επιστρέψουμε έτσι στον εθνικισμό του περασμένου αιώνα, ο οποίος με την σημερινή διάσταση της παγκοσμιοποίησης φαντάζει σαν την απόλυτη φάρσα της ιστορίας. Πάει ο εθνικισμός που συνδέθηκε με το Κράτος Δικαίου, τον εκδημοκρατισμό, την διάκριση εξουσιών, την αποκέντρωση στις αποφάσεις, τον πλουραλισμό, την αναλογική εκπροσώπηση και την ισότητα μέσα σε ένα φιλελεύθερο περιβάλλον! Πάει θα χαθεί ο εθνικισμός που δομεί ισχυρές πατρίδες με την προσαρμογή της οικονομίας στις ιδιαίτερες ανάγκες των τοπικών κοινωνιών! Πάει ότι κτίσθηκε με αστικούς αγώνες για ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα και ας μην το ξεχνάμε με το αίμα της εργατικής τάξης!

Με την αρχιτεκτονική του PANOPTICON που επιχειρείται να θεσπισθεί και τυπικώς στη χώρα, μέσω της νομοθετικής διαδικασίας, δεν περνά η πολιτική εξουσία της χώρας μας σε ξένα χέρια. Προσέξτε με, καθώς αυτό είναι υστερόγραφο! Διαμορφώνεται μια εντελώς νέα δομή «απολιτικής» εξουσίας, όπου τα αποτελέσματα της πολιτικής συμμετοχής (εκλογές κλπ) δεν θα έχουν καμία απολύτως ουσιαστική σημασία. Και στον βαθμό που ακόμη θα μπορούσαν να έχουν, θα απειλείσαι με κατάδυση στην άβυσσο μιας τραγικής χρεοκοπίας. Έτσι, θα υπάρξουν δύο επίπεδα άρθρωσης της εξουσίας στον τόπο μας: ένα νομιμοποιητικό/»θεατρικό» και ένα ουσιαστικό και αποφασιστικό. Το πρώτο θα αποτελεί πεδίο του πολιτικού συστήματος και των διαμορφωτών της κοινής γνώμης, ενώ το δεύτερο αποκλειστικό πεδίο ηγεμονικής διαπραγμάτευσης μεταξύ των δυνάμεων που εκπροσωπούν οι Γερμανικές κυβερνήσεις και εκείνων που εκπροσωπεί η διοίκηση των ΗΠΑ.

Με το PANOPTICON  θα χαραχτεί ένας απόλυτος πολιτικοοικονομικός μονόδρομος, καθώς η «αποκλίνουσα συμπεριφορά» (οικονομική ή πολιτική) δεν θα κολάζεται απλώς διοικητικά ή ποινικά, αλλά σε πολύ λίγα χρόνια και κοινωνικά. Θα αποτελέσει παθολογική περίπτωση και θα αντιμετωπίζεται προληπτικά στο πλαίσιο της στρατηγικής «πειθαρχίας και τιμωρίας» που ανέπτυξε ο ολοκληρωτισμός (δεξιός ή αριστερός), ιστορικά. Ο μηχανισμός είναι ο εξής: Ο Α επιτηρεί αυστηρά τον Β, ο οποίος θα υπάρχει στο βαθμό που θα οδηγεί τον Γ να αποδέχεται ως αναγκαίο κακό τις πολιτικές συμμόρφωσης στην εκάστοτε  βούληση  του Α, οι οποίες όμως θα παράγονται δευτερογενώς από την σχέση Β-Γ. Αλλιώς, η αλήθεια δεν θα δομείται στο πλαίσιο του πολιτικού αγώνα ή του πολιτικού ανταγωνισμού εντός της χώρας, αλλά από το PANOPTICON. Έτσι στις τοπικές πολιτικές δυνάμεις δεν θα απομείνει τίποτε άλλο παρά να ανταγωνίζονται στο πλαίσιο της καλύτερης νομιμοποιητικής έκφρασης αυτής της αλήθειας ή σε εκείνο της κατάρριψης αυτής της αλήθειας. Και στις δύο περιπτώσεις είσαι χαμένος ως λαός με την έννοια της δημιουργικής πολιτικής και αυτοκυβέρνησης. Δεν είναι ότι θα πάψεις να είσαι αφέντης στο σπίτι σου. Αυτό δεν είναι και κάτι καινούργιο!  Το ζήτημα είναι ότι θα είσαι πλέον ένας ιδιόμορφος ενοικιαστής σε αυτό, ο οποίος δεν θα ορίζει από την μεριά του την «σύμβαση ενοικίου», ούτε θα έχει αρμοδιότητα στις επιμέρους πολιτικές της διαχείρισης. Θα έχει απλώς στην προσωρινή του διάθεση έναν χώρο με γυάλινους τοίχους, έτσι ώστε η συμπεριφορά του να ελέγχεται κάθε στιγμή από τους επιτηρητές. Οποιαδήποτε κίνηση που θα μπορούσε να απειλήσει το καθεστώς ή τον ίδιο τον έγκλειστο ή ιδιόμορφο ενοικιαστή, αν προτιμάτε, θα προλαμβάνεται, θα εκχυδαΐζεται, θα λοιδορείται και θα καταστέλλεται εν τη γενέσει της.

Αυτός είναι ο κόσμος του  PANOPTICON που σε περιμένει τα επόμενα χρόνια εάν δεν το καταλάβεις και στοχαστής σοβαρά πάνω στις δημιουργικές πολιτικές προσεγγίσεις που παρουσίασα πεισματικά όλη την προηγούμενη περίοδο. Αισθάνομαι στο σημείο αυτό ότι ως διαδικτυακή «απομυθοποιητική μηχανή» έπραξα το χρέος μου προς την ελληνική κοινωνία που με μεγάλωσε. Από εδώ κι εμπρός ο λόγος περνά δυναμικά στην Ιστορία! Δεν θα μπορούσα όμως να μην ευχαριστήσω από την καρδιά μου, όλους τους Bloggers που έδωσαν την ευκαιρία και την καύσιμη ύλη, ώστε να λειτουργήσει αυτή η «απομυθοποιητική μηχανή», η οποία επιχείρησε να κινηθεί σε ένα πλαίσιο εκλαϊκευμένης «episteme» και όχι δημοσιογραφίας ή παραδοσιακής δημοσιολογίας.

Φρόντισε, τέλος φίλε, μεταξύ του ΟΧΙ και του ΝΑΙ να μην παραπέσει η δημοκρατική πολιτική στο τόπο μας!